De film die het Silbo gomero op de rode loper bracht

Na afloop kreeg de film een staande ovatie van het veeleisende publiek van Cannes. Of zoals Odile Antonio Báez, uitgenodigd voor het filmfestival als lid van de delegatie van de Cabildo (autonome eilandbestuur) van La Gomera, het verwoordt: “het was ongelooflijk om te zien hoe de film werd ontvangen en de hele zaal was gefascineerd geraakt door het Silbo gomero)”. Met de film getiteld La Gomera (alternatieve titels: The Whistlers) is de beroemde filmregisseur Corneliu Porumboiu erin geslaagd een van de meest markante identiteitskenmerken van de Canarische Eilanden schitterend weer te geven op het witte doek en waarmee hij kans maakte op de Gouden Palm van dat jaar.

La Gomera vertelt het verhaal van een corrupte politieagent die naar de Canarische Eilanden reist om het Silbo gomero te leren, een voorouderlijke taal die door de bewoners van het eiland werd gebruikt om over grote afstand, en over het grillige reliëf, met elkaar te kunnen communiceren, en die menselijke taal omzet in fluittonen die op grote afstand kunnen worden herkend. De reden van de agent om het Silbo gomero te leren is om in het geheim met een gangster te kunnen communiceren die hij uit de gevangenis wil krijgen. Volgens Diego Batlle, filmrecensent van Otros cines, legt La Gomera niet alleen de schoonheid bloot van de ‘perla de las Islas Canarias’ (parel van de Canarische Eilanden zoals het eiland aan het begin van de film wordt voorgesteld), maar bovendien “recycleert en ondermijnt hij vervolgens de elementen van het filmgenre” en slaagt erin “afstand te nemen van zijn eerdere films en van vrijwel de hele filmwereld in zijn land”.

Want hoe kwam een beroemde regisseur van Roemeense afkomst op de Canarische Eilanden terecht? Wat maakte dat hij verliefd werd op La Gomera? Hoe heeft hij het belang van het Silbo gomero in zijn film weten vast te leggen? Het antwoord op deze laatste vraagt, geeft Kiko Correa, leraar van deze bijzondere taal, die het hele team tijdens de opnames heeft begeleid en de acteurs heeft geleerd deze kunst onder de knie te krijgen. Volgens zijn verklaringen aan Europa Press: “We werkten twee weken vóór de opnames, vier tot zes uur per dag, en tijdens de opnames zelf, en ik was verrast door zijn bereidwilligheid en inzet”.

Correa is niet de enige leraar van het Silbo gomero op het eiland. De taal werd in 1999 zelfs als verplicht vak op de basisschool op La Gomera ingevoerd. Deze maatregel was bedoeld om iets dat deel uitmaakt van de Canarische cultuur onder de aandacht te brengen en dat het, ondanks het feit dat het voor velen onbekend was, zelfs in Spanje, in 2009 werd erkend als immaterieel cultureel erfgoed van de mensheid.

Ondanks het feit dat hij een onbekende taal heeft laten schitteren op de rode loper van de Côte d'Azur, het is toch merkwaardig dat Corneliu Porumboiu aan journalisten en bioscoopbezoekers tijdens het festival toegaf dat hij geen idee had hoe je het Silbo gomero ‘spreekt’. En toch, zoals Javier A. Fernández in El Viajero in El País ons toevertrouwt, wil dat niet zeggen dat de essentie en het geluid ervan zijn leven niet zouden hebben veranderd, en misschien wel voor altijd: “Ik vond het wel poëtisch en werd aangetrokken door het idee dat een voorouderlijke vorm van communicatie nog steeds kan worden gebruikt in de wereld van vandaag.”